۱۰ اپلیکیشنی که باید فوراً به‌منظور حفاظت از حریم خصوصی حذف کنید

بسیاری از اپلیکیشن‌های محبوب اندرویدی که کاربران به‌صورت روزانه برای شبکه‌های اجتماعی، تماشای محتوای ویدئویی یا انجام بازی‌های دیجیتال از آن‌ها استفاده می‌کنند، بی‌آنکه آشکارا مشخص باشد، به‌طور گسترده اقدام به جمع‌آوری داده‌های شخصی کاربران می‌نمایند. این برنامه‌ها نه تنها اطلاعات را برای اهداف داخلی مورد استفاده قرار می‌دهند، بلکه با هدف کسب درآمد، بخشی از این داده‌ها را با شرکت‌های ثالث، از جمله تبلیغ‌دهندگان و واسطه‌های داده، به اشتراک می‌گذارند.

۱. اپلیکیشن‌های متعلق به شرکت Meta (Facebook، Messenger، Instagram، WhatsApp)

ضرب‌المثل رایج “اگر خدماتی رایگان است، شما خود محصول آن هستید” در مورد اکوسیستم اپلیکیشن‌های Meta کاملاً صدق می‌کند. این مجموعه که شامل Facebook، Messenger، Instagram و WhatsApp است، به روش‌هایی تهاجمی و فراگیر در جمع‌آوری داده‌های کاربران شهرت دارد.

هر یک از این برنامه‌ها، بسته به نوع استفاده، تا ۹۱.۴٪ از داده‌های شخصی کاربر را گردآوری می‌کنند. نکته نگران‌کننده آن است که استفاده از حساب فیسبوک برای ورود به سایر خدمات، موجب هم‌افزایی دسترسی متا به اطلاعات کاربران می‌شود. علیرغم جنجال‌های گسترده پیرامون حریم خصوصی، شرکت Meta همچنان منافع حاصل از شبکه تبلیغاتی خود را بر امنیت داده‌های کاربران اولویت می‌دهد و ۶۸.۶٪ از اطلاعات کاربران را با شرکت‌های ثالث به اشتراک می‌گذارد.

 

۲. LinkedIn

هرچند LinkedIn به‌عنوان بستری تخصصی برای شبکه‌سازی شغلی شناخته می‌شود و کاربران اطلاعاتی نظیر تحصیلات، سابقه حرفه‌ای و راه‌های تماس را به‌صورت داوطلبانه ارائه می‌دهند، اما جمع‌آوری داده در این پلتفرم به همین‌جا ختم نمی‌شود. LinkedIn به اطلاعات فنی همچون آدرس IP، تنظیمات سرور پروکسی، سیستم‌عامل و افزونه‌های مرورگر مورد استفاده نیز دسترسی دارد.

در ماه‌های اخیر، افشاگری درباره استفاده از داده‌های کاربران برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی، بازتاب‌های گسترده‌ای به همراه داشت. لینکدین در مجموع ۷۴.۳٪ از داده‌های کاربران را جمع‌آوری کرده و بالغ بر ۳۷٪ از آن‌ها را در اختیار شرکت‌های ثالث قرار می‌دهد.

 

 

 

۳. YouTube

اگرچه YouTube یکی از محبوب‌ترین بسترهای سرگرمی آنلاین است، اما در حوزه حریم خصوصی، همواره در مظان اتهام قرار دارد. این پلتفرم که بخشی از زیرساخت تبلیغاتی گسترده Google محسوب می‌شود، حجم انبوهی از داده‌های شخصی کاربران را با هدف ارائه تبلیغات دقیق و هدفمند جمع‌آوری می‌کند.

اطلاعاتی نظیر موقعیت مکانی، فهرست مخاطبین، آدرس محل سکونت، شماره تماس و تاریخچه جست‌وجوهای کاربر، به‌صورت سیستماتیک ذخیره‌سازی و پردازش می‌شود. گوگل از این داده‌ها برای ساختن پروفایل‌های رفتاری بسیار جزئی و شخصی‌سازی‌شده استفاده می‌کند. بر اساس داده‌های ارائه‌شده، حدود ۳۱.۴٪ از اطلاعات جمع‌آوری‌شده توسط یوتیوب، به اشخاص ثالث فروخته می‌شود.

 

 

 

۴. Amazon

پلتفرم Amazon با بهره‌گیری از داده‌های متنوعی نظیر تاریخچه خرید، محتوای تماشا شده در Prime Video، اطلاعات دستگاه و موقعیت مکانی، پروفایل‌های کاربری دقیقی را برای تغذیه الگوریتم‌های توصیه‌گر و تبلیغاتی خود ایجاد می‌کند. اپلیکیشن موبایل آمازون، فراتر از کارکرد خرید، به فهرست مخاطبان، تصاویر ذخیره‌شده، شبکه‌های Wi-Fi متصل شده و حتی برخی جنبه‌های مربوط به سابقه مالی و اعتباری کاربران نیز دسترسی دارد.

همچنین، Prime Video نیز همانند سایر پلتفرم‌های استریم، کلیه تعاملات کاربر را برای تحلیل رفتاری و بهینه‌سازی تبلیغات، به‌دقت ردیابی می‌نماید. با توجه به مالکیت برندهایی نظیر Twitch، IMDb، Ring و Audible، آمازون دسترسی وسیعی به جنبه‌های گوناگون زندگی دیجیتال کاربران دارد. طبق گزارش Nsoft، اپلیکیشن Amazon حدود ۵.۷٪ و Prime Video بالغ بر ۸.۶٪ از داده‌های کاربران را با نهادهای ثالث به اشتراک می‌گذارد.

 

 

 

۵. Spotify

جمله معروف «به من بگو چه آهنگی گوش می‌دهی تا بگویم که هستی»، در مورد Spotify مصداق عینی دارد. حتی در صورتی که کاربران از قابلیت‌هایی مانند آپلود محتوا یا ارسال پیام استفاده نکنند، این پلتفرم موسیقی قادر است جزئیات دقیقی از عادات شنیداری کاربران را ردیابی و تحلیل کند؛ از جمله اینکه چه موسیقی‌هایی گوش می‌دهید، چه مدت و در چه بازه‌های زمانی از روز.

این اطلاعات به Spotify اجازه می‌دهد تا با تحلیل وضعیت‌های روانی، الگوهای رفتاری و سبک زندگی کاربران، هم توصیه‌های موسیقی شخصی‌سازی‌شده‌ای ارائه کند و هم پروفایل‌های تبلیغاتی بسیار دقیق و هدفمندی ایجاد نماید. همچنین این اپلیکیشن به داده‌های حرکتی و موقعیتی جمع‌آوری‌شده از سنسورهایی نظیر ژیروسکوپ و شتاب‌سنج گوشی نیز دسترسی دارد. طبق گزارش‌ها، حدود ۱۷٪ از اطلاعات شخصی کاربران با شرکت‌ها و شرکای تجاری ثالث به اشتراک گذاشته می‌شود.

 

 

 

۶. X (توئیتر سابق)

پلتفرم X که پیش‌تر با نام Twitter شناخته می‌شد، پس از تملک توسط ایلان ماسک دستخوش تغییرات گسترده‌ای شده است؛ تغییراتی که همواره در راستای بهبود تجربه کاربری نبوده‌اند. این شبکه اجتماعی نه‌تنها محتوای تولیدشده توسط کاربران از جمله توییت‌ها و پیام‌های خصوصی (Direct Messages) را ذخیره می‌کند، بلکه به‌صورت دقیق نحوه تعامل کاربران با محتوای تبلیغاتی را نیز پایش می‌کند؛ از جمله هر کلیک، اسکرول و مدت‌زمان مکث بر روی تبلیغات.

نگران‌کننده‌تر آنکه X داده‌های بیومتریک کاربران را نیز با اهدافی چون “افزایش امنیت، ایمنی و شناسایی هویت” جمع‌آوری می‌کند، بدون آن‌که اطلاعات روشنی در خصوص محل ذخیره‌سازی، میزان دسترسی یا نحوه استفاده از این داده‌های حساس ارائه دهد. همچنین این داده‌ها ممکن است برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی مورد استفاده قرار گیرند. بنا بر گزارش Nsoft، حدود ۲۸.۶٪ از داده‌های کاربران این پلتفرم به طرف‌های ثالث منتقل می‌شود.

 

 

 

۷. Snapchat

با وجود رقابت فشرده از سوی پلتفرم‌هایی همچون Instagram و TikTok، اپلیکیشن Snapchat همچنان با بیش از ۸۵۰ میلیون کاربر فعال ماهانه، یکی از بازیگران اصلی عرصه شبکه‌های اجتماعی به شمار می‌رود. اگرچه این پلتفرم با قابلیت ارسال پیام‌های موقتی و حذف خودکار محتوا شناخته می‌شود، اما در حوزه جمع‌آوری داده‌های شخصی، عملکردی مشابه TikTok دارد.

Snapchat اطلاعات ارائه‌شده در پروفایل کاربران، به‌همراه داده‌های آماری مربوط به پیام‌ها و Snaps ارسال‌شده را به‌طور کامل جمع‌آوری و ذخیره می‌نماید. علاوه بر این، قابلیت Snap Map این امکان را فراهم می‌سازد که حتی در زمانی که برنامه فعال نیست، موقعیت جغرافیایی کاربران با دقت بالا ردیابی شود. مطابق با یافته‌های شرکت Nsoft، حدود ۱۴.۳٪ از اطلاعات شخصی کاربران این اپلیکیشن، با شرکت‌های ثالث به اشتراک گذاشته می‌شود.

 

۸. TikTok

اپلیکیشن TikTok به‌عنوان یکی از جدی‌ترین تهدیدها برای حریم خصوصی دیجیتال شناخته می‌شود. این پلتفرم، داده‌هایی گسترده از کاربران، نظیر مدل دستگاه، سیستم‌عامل، موقعیت مکانی بلادرنگ، و لیست کامل مخاطبان را استخراج می‌نماید. فراتر از آن، TikTok حتی به پیام‌های شما دسترسی داشته و محتوای تولیدشده در برنامه را – اعم از پیش‌نویس‌ها، پیام‌های ارسال‌نشده و کپشن‌های تایپ‌شده – جهت تحلیل و استفاده تجاری ذخیره می‌کند. به گزارش Nsoft، حدود ۲۳٪ از داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط این برنامه با شرکت‌های ثالث، از جمله تبلیغ‌کنندگان و واسطه‌های داده، به اشتراک گذاشته می‌شود.

 

 

 

۹. Duolingo

در پس رابط کاربری سرگرم‌کننده و بازی‌محور Duolingo، تهدیدی جدی برای حریم خصوصی پنهان شده است. این اپلیکیشن آموزش زبان، حجم قابل‌توجهی از اطلاعات کاربران را گردآوری می‌کند و در سیاست حفظ حریم خصوصی خود، به‌طور شفاف به اشتراک‌گذاری داده‌ها با شرکت‌هایی مانند OpenAI اشاره دارد. همچنین به کاربران توصیه شده است از وارد کردن اطلاعات حساس خودداری کنند. در سال ۲۰۲۳، شرکت امنیتی Surfshark، Duolingo را «قهرمان بی‌رقیب ردیابی کاربران» نامید. مطابق با گزارش‌ها، حدود ۲۰٪ از داده‌های گردآوری‌شده توسط این اپلیکیشن، در اختیار نهادهای ثالث قرار می‌گیرد.

 

 

۱۰. Candy Crush Saga

در ظاهر، Candy Crush Saga صرفاً یک بازی اعتیادآور به‌نظر می‌رسد؛ اما بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که این اپلیکیشن، در زمینه اشتراک‌گذاری داده‌های شخصی کاربران عملکردی نگران‌کننده دارد. در حالی که اغلب بازی‌ها صرفاً برای بهبود تجربه کاربری، داده‌هایی محدود را جمع‌آوری می‌کنند، کندی کراش فراتر رفته و حدود ۸.۶٪ از اطلاعات شخصی کاربران را با شرکت‌های ثالث به اشتراک می‌گذارد. این در حالی است که عناوین پرطرفداری نظیر Roblox یا Monopoly GO! سیاست‌های محافظت‌گرایانه‌تری داشته و داده‌ای را به بیرون از پلتفرم منتقل نمی‌کنند. اگر امنیت اطلاعات شخصی برایتان اهمیت دارد، پیشنهاد می‌شود جایگزینی برای این بازی در نظر بگیرید.

 

 

 

جمع‌بندی:

حذف کامل این اپلیکیشن‌ها برای بسیاری از کاربران ممکن است غیرعملی باشد، اما افزایش آگاهی نسبت به سیاست‌های جمع‌آوری داده و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه – نظیر محدودسازی مجوزها، استفاده از ابزارهای ردیابی کمتر و بررسی دوره‌ای تنظیمات حریم خصوصی – می‌تواند به کاهش اثر ردپای دیجیتال و حفاظت مؤثرتر از داده‌های شخصی کمک شایانی کند.